Fotoğrafçılık yaratıcı bir sanattır. Dolayısıyla kural tanımaz. Yine de bu aşamaya gelebilmek için bazı temel bilgileri almanız gerekir. Bunlara kural demeyelim, çünkü dediğimiz gibi sanat daha çok kuralları yıkmakla alakalıdır.
Bu yazımızda fotoğrafçılığın en önemli yaratıcı kısmını oluşturan kompozisyon üzerinde duracağız.
Belki çok uzun bir yazı olacak ama sonuna kadar sabrederseniz bu konuda çok şey öğrenecek ve belki de fotoğraf yeteneğinizi bir üst seviyeye çıkaracaksınız.
Hadi başlayalım.
Kompozisyon nedir?
Kompozisyon, fotoğraftaki konuların bir kare içerisinde bir hikaye oluşturacak şekilde yerleştirilmesidir. Böylece çektiğiniz fotoğraf bir yapı ve anlam kazanır. Sizin ögeleri yerleştirme tarzınız, yani kompozisyonunuz, izleyicileri çeker ya da iter.
Kompozisyonda kesin kurallar yoktur ancak alışılagelmiş, göze hoş gelen fotoğraflarda ortak bulunan bazı özellikler vardır.
Kompozisyon Ögeleri
Kompozisyonunuzu güzelleştirecek ögeler.
Kompozisyon Ögeleri
Bir kompozisyon oluştururken kullanacağınız bir çok öğe vardır. Bu öğeleri vermek istediğimiz duyguyu iletecek şekilde kullanabildiğimizde başarılı bir fotoğraf çekmiş oluruz.
Şimdi kompozisyon ögelerine ve bu ögelerin hangi tür duyguları yaratmada başarılı olduklarına bakalım.
Işık
Gün doğumundan gün batımına, ışığın şiddeti ve yönüne bağlı olarak bir çok ışık türü vardır.
Doğal ışıkta fotoğraf çekecekseniz, güneşin tam tepede olduğu, sert ışık yerine gün doğumu ve batımındaki yumuşak ışığı tercih edebilirsiniz.
Ayrıca, ışığın konunun arkasında kaldığı ters ışık, yanlardan gelen ışıklar ve konunun tam önünden gelen düz ışık farklı duygular vermek için kullanılabilir.
Çizgiler
Kompozisyonun önemli ögelerinden bir tanesi de çizgilerdir. Düz çizgiler ve eğri çizgiler gözü belirli bir konuma yönlendirmek için kullanılabilir.
Diğer taraftan çarpraz çizgiler doğru kullanıldığında fotoğrafa dinamizm katar ve hareketi vurgular.
Elbette çizgiler yapay olmak zorunda değil, mesela yol insanı konuya yönlendiren bir çizgi görevi görebilir ya da bir nesnenin sınırları…
Şekiller
Doğada bir çok şekil vardır; üçgen, kare, daire, yıldız… bu şekilleri fotoğrafınıza doğru bir şekilde yerleştirdiğinizde güzel kompozisyon elde edebilirsiniz.
Üçgen tıpkı çarpraz çizgilerde olduğu gibi fotoğrafa dinamiklik katarken, dikdörtgen denge verebilir, ya da konuyu daha fazla ön plana getirmek için konuyu çerçevelemek için kullanılabilir.
Yaratıcılığın sınırı yok.
Form
Üç boyutlu şekiller form olarak adlandırılır. Malesef fotoğraflar iki boyutludur. Bu yüzden üç boyut hissi vermek için formları kullanabiliriz.
İki tür form vardır.
- Geometrik: Küp, silindir, koni, küre…
- Organik: Üç boyutlu dünyada etrafımızı saran nesneler
Dokular
Doku bir nesnenin yüzey ayrıntısıdır. Her objenin bir dokusu vardır. Ama bazıları daha belirgindir.Dokular dokunma ve görme duyularını uyarırlar, fotoğraftaki belirgin bir doku bizi içine çekip ona bakmamızı sağlayabilir.
Desenler
Desenler fotoğrafta tekrarlayan ögelerdir. Hem arka planda konuyu ortaya çıkarmak için kullanılabilirler hem de bizzat fotoğrafın konusu olabilirler.
Renk
Renkler de uyumlu şekilde kullanıldığında çarpıcı bir fotoğraf elde etmek için kullanılabilir.
Bu tabii ki siyah beyaz fotoğraflara haksızlık olarak algılanmasın, bu siyah ve beyaz ve arasındaki tonların mükemmel uyumu ile nostaljik bir hava katar.
Alan
Kompozisyonu oluştururken alana ihtiyaç duyarız. Konunun kapladığı alanın (pozitif alan) yanı sıra konu dışındaki alanın (negatif alan) yönetimi de fotoğrafı etkiler.
Alan bu anlamıyla kompozisyonun ögelerinden biri haline gelir ve değişik duygular vermek için ,mesela ferahlık, kullanılabilir.
Kompozisyon İlkeleri
Ögeleri nasıl bir araya getireceğinizi öğrenin.
Ritim
Kompozisyonlarınızda tekrarlayan çizgiler ya da desenler kullanırsanız bu fotoğrafta ritm denilen bir duyguyu açığa çıkarır.
Denge
Kadrajınıza öğeleri dengeli bir şekilde yerleştirmek genel olarak olumlu duyguları açığa çıkarır ve izleyiciyi çeker.
Eğer kadrajınızda birden fazla konu varsa bunları dengeli bir şekilde yerleştirmek fotoğrafın göze hoş gelmesini sağlayacak ve izleyicinin dikkatini çekecektir.
Oran
Orantı, bir görüntünün bileşenlerini birbirleri ve resmin tamamı ile yeterli bir şekilde boyutlandırma veya ölçekleme tekniğidir. Örneğin, boyutlarının oranındaki farkı vurgulayan öğeleri çerçevenizde düzenleyebilirsiniz.
Yukardaki fotoğrafta nesneler arasındaki oran hepsinin görünürlüğünü ortaya çıkarak kadar nettir.
Vurgu
Vurgu, kompozisyonunuzdaki bir konuyu kasıtlı olarak ön plana çıkarma şeklinizi ifade eder. Konuyu vurgulamanın çeşitli yolları vardır. Örneğin, diğer öğelerden farklı bir renk kullanabilirsiniz. Ya da konunuzun üzerine daha fazla ışık düşmesini sağlayabilirsiniz.
Yönlendiren çizgiler ya da desenlerle de konunuzu ön plana çıkarabilirsiniz. Gördüğünüz gibi bunun bir çok yöntemi var.
Uyum
Uyum, bir kompozisyonun ögelerindeki benzer unsurların ön plana çıkarılmasıdır. Uyumlu görüntüler, farklı nesnelerin benzer özellikleri nasıl paylaştığını ve izleyici üzerinde rahatlatıcı bir etkiye sahip olduğunu vurgular.
Zıtlık
Uyum kavramının aksine kontrast, görüntünün diğer ögelerden farklı olan unsurlara odaklanır. Bu farklılıklar resme canlılık ve ilgi katmak için vurgulanmıştır. Ayrıca kontrastı entegre ederken aşırıya kaçılmaması gerektiği için dikkatli olunmalıdır. İzleyicinizin dikkatini çekmek istediğinizde etkilidir.
Hareket
Hareketi yakalamanın çeşitli yolları vardır, hepsi de fotoğrafa ayrı bir hava ayrı bir çekicilik katar.
Enstantane hızını yüksek tutarsanız hareketi durdurur ve net bir fotoğraf elde edersiniz diğer taraftan yavaş bir enstantane hızı ile hareketin şeklini ve yönünü gösterme şansı elde edersiniz. Bu şekilde daha dramatik ve yaratıcı kareler oluşturursunuz.
Ayrıca, zoom in, zoom out, pan gibi teknikleri kullanarak dramatikliği farklı formlarda gösterebilirsiniz.
Sonuç
Kompozisyon konusunda bilinmesi gereken ilk bilgileri derledik. Yine de yazılacak çok şey var ve hepsini yazmayı planlıyorum. Yeni yazıları kaçırmamak için abone olmayı unutmayın.