Hayvanlardan Tanrılara – Sapiens – Yuval Noah Harari

Hayvanlardan Tanrılara – Sapiens tüm dünyada en çok satan kitaplar arasına girmiş, Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’den tutun dünyanın en zengin adamı Bill Gates’e kadar bir sürü ünlü kişinin en sevdiği kitaplar arasına girmiş bir Popüler Bilim kitabıdır. Kitap, ilk insan türlerinin ortaya çıkışından günümüzün Homo Sapiensine kadar İnsanın ve İnsanlığın geçirdiği tüm biyolojik ve bilişsel aşamaları uzun uzun tasvir ediyor.
Kitabın ilk yüz sayfasını okuduğumda kitap hakkında yorumum şu olmuştu:” İnsanlığın tarihinin evrim üzerine oturtulmuş masalı. Elinden bırakamayacağınız kadar akıcı ve sizi aydınlanmış hissettirecek kadar bilgi verici.”
Aslında demek istediğim şuydu, bilimsel bir kitap gibi görünse de, içerisinde bir sürü bilimsel bilgiler (!) içerse de bu kitap bir bilim kitabı değil. Genel kültürüne katkıda bulunmak isteyenlerin zevkle okuyacağı, okurken sıkılmayacağı bir popüler kültür kitabı. Asla bir bilimadamının okuyup, kendine çıkarımlar yapacağı, bir kitap değil. Çünkü bilim bir konuyu tüm yönleriyle inceler ve açık kapı bırakmaz. Zaten kitabın orijinal ismi “Sapiens – A brief History of Humankind” yani İnsanlığın kısa bir tarihi. Adından da nalaşılacağı üzere bu bir özet. Dolayısıyla detaylardan yoksun. Ve içerisinde bir bilimsel kitaba yakışmayacak çelişkiler barındırabiliyor, mesela;
Kitap, Evrimi kesinlikle ön kabul etmiş ama İnsanın biyolojik evrimi dışında kalan ve bilişsel devrim dediği dönemden sonra insanın geliştirdiği tüm kültürel öğelere “hayali” etiketini yapıştırıyor. Aslında burada bir mesele yok, kendine göre ve oldukça geçerli kanıtlara sahip. Bu hayali öğelerden bir tanesi dinler. Burada, İslam ve benzeri dinler hakkında şu yorumu yapıyor; ” Bu dinler zaten herşeyi bildiklerini ve geriye bilinecek bir şey kalmadığını iddia ettikleri için, dünya ile ilgili keşifler, daha doğrusu bilimsel keşifler yavaşlamıştır.”
Belki, çoğu din için doğrudur fakat burada detaysızlıktan kaynaklanan hatalar var. Bir defa islam peygamberi kesinlikle herşeyi bildiğini iddia etmez. bunun yerine Allahın kendisine izin verdiği kadarını bildiğini söyler. Gerisini araştırın bulun der. Hatırlayın: ” İlim Çinde de olsa gidin alın.”
Bir başka Çelişki, İngilizlerin, Hollandalıların, İspanyolların, Belçikalıların Amerikada, Afrikada, Uzak Doğuda katlettiği on milyonlarca insan, kapitalizmin doğal sonucu olurken, Karşılıklı bir savaşta ölen Ermeniler katledilmiş olabiliyor.
Velhasıl, evrime inanıyorsanız da inanmıyorsanız da insanlığın geçirdiği aşamaları üzerine bir bakış açısı kazanmak için okunması gereken bir kitap ama asla okur okumaz teslim olunacak bir kitap değil.